Tip:
Highlight text to annotate it
X
ในร่างกายของคุณมีโรงงานอยู่ มันมีน้ำหนักราวๆ 1.4 กิโลกรัม
และทำงานต่อเนื่องตลอด 24 ชั่วโมง
นี่คือตับของคุณ อวัยวะที่มีน้ำหนักมากที่สุด
และเป็นหนึ่งในอวัยวะที่สำคัญที่สุดด้วย
โรงงานแห่งนี้ทำหน้าที่ทั้ง เป็นโกดังเก็บสินค้า
เป็นศูนย์กลางการผลิต
เป็นโรงงานแปรรูป ในเวลาเดียวกัน
หน้าที่แต่ละอย่างนี้เกี่ยวข้องกับ งานย่อยๆที่สำคัญอีกมากมาย
ถ้าไม่มีตับ ร่างกายเราก็จะหยุดทำงาน
หน้าที่หลักอย่างนึงของตับ คือ เป็นตัวกรองเลือดในร่างกาย
ซึ่งเลือดที่ว่านี้มาจาก 2 แหล่ง ได้แก่
หลอดเลือดแดงตับ (Hepatic artery) ที่นำเลือดส่งตรงมาจากหัวใจ
และ หลอดเลือดดำที่เข้าตับ (Hepatic portal vein) ที่ลำเลียงเลือดมาจากลำไส้
ระบบลำเลียงทั้งสองนี้ นำสารอาหารมาสู่ตับ
ซึ่งตับจะทำการคัดแยก แปรรูป และ จัดเก็บ
ด้วยความช่วยเหลือจากโรงงานแปรรูปขนาดเล็ก นับพันๆ หน่วยภายในตับ
ที่เรียกว่า กลีบย่อย (lobules)
ระบบไหลเวียนเลือดนี้ยังนำออกซิเจนมาให้ด้วย ซึ่งจำเป็นต่อการทำงานของตับ
เลือดที่มาจากลำไส้
จะมีทั้ง คาร์โบไฮเดรต ไขมัน
วิตามินและสารอาหารต่างๆ ซึ่งจะถูกละลายอยู่ในเลือด
จากอาหารที่คุณได้รับประทานไป
สารอาหารเหล่านี้จะถูกจัดการ ด้วยกระบวนที่แตกต่างกันไป
ในกรณีของ คาร์โบไฮเดรต
ตับจะย่อยมันแล้วเปลี่ยนให้เป็นน้ำตาล
เพื่อเป็นแหล่งพลังงานสำหรับร่างกาย เมื่อตับส่งเลือดกลับสู่ร่างกาย
ในบางครั้งถ้าเกิดร่างกายมีสารอาหารเหลือใช้
ซึ่งยังไม่จำเป็นต้องใช้ในตอนนี้
กรณีนี้ตับก็จะดึงสารอาหารบางส่วนกลับมา
แล้วเก็บสะสมพวกมันเอาไว้ในตับ
ซึ่งทำหน้าที่คล้ายเป็นตู้เสบียง
สำหรับตอนที่ร่างกายอาจจำเป็น ต้องใช้มันในอนาคต
แต่ว่าเลือดที่เข้าสู่ตับนี้ ไม่ได้มีแต่สารอาหารเท่านั้น
ยังมีสารพิษและผลผลิตพลอยได้ต่างๆ ที่ร่างกายไม่สามารถนำมาใช้ได้
ซึ่งตับจะมีการเฝ้าระวังพวกมันอย่างเข้มงวด
เมื่อตับเจอสารที่เป็นพิษ
มันอาจจะเปลี่ยนสารพิษนั้นไปเป็น สารที่ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย
หรือ แยกสารพิษนั้นออกมา
แล้วขับออกผ่านทางไต และลำไส้
แน่นอนว่า เราจะเรียกตับว่าเป็นโรงงานไม่ได้
ถ้ามันไม่ได้มีการผลิตสิ่งต่างๆด้วย
ตับสามารถสร้างทุกอย่าง ตั้งแต่ โปรตีนในเลือด (blood plasma protein)
ที่ใช้ในการลำเลียงกรดไขมัน และช่วยในการแข็งตัวของเลือด
ไปจนถึงคลอเรสเตอรอล ที่ช่วยร่างกายในการสร้างฮอร์โมน
มันยังสร้างวิตามินดีอีกด้วย และสารที่ช่วยในกระบวนการย่อยอาหาร
แต่ผลิตภัณฑ์นึงที่สำคัญที่สุด ก็คือ น้ำดี
เหมือนดั่งโรงบำบัดของเสีย ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ตับใช้เซลล์ตับ (hepatocytes)
ในการเปลี่ยนของเสียจากการผลิต ไปเป็นของเหลวสีเขียวรสขม
ซึ่งจะไหลไปยังที่กักเก็บบริเวณใต้ตับ
เรียกว่า ถุงน้ำดี
ก่อนที่จะค่อยๆไหลออกไปยังลำไส้
เพื่อช่วยในการย่อยสลายไขมัน ฆ่าเชื้อจุลชีพ และจัดการกับกรดส่วนเกินจากกระเพาะอาหาร
น้ำดียังช่วยในการพาสารพิษ และผลผลิตพลอยได้ต่างๆจากตับ
ขับออกนอกร่างกาย
อย่างที่คุณได้เห็นไป
ตับเป็นโรงงานที่ทรงประสิทธิภาพ
ทำหน้าที่หลากหลายซึ่งเกื้อหนุนกันและกัน
แต่ระบบที่ซับซ้อนเช่นนี้ จำเป็นต้องรักษาการทำงานให้ราบรื่น
ด้วยการรักษาตับให้มีสภาพแข็งแรง
ไม่ให้ทำงานหนักจนเกินไป จากการกำจัดสารพิษจนเกินขีดความสามารถ
นี่เป็นโรงงานที่เราจะไม่สามารถ หามาทดแทนได้ถ้ามันเกิดพังขึ้นมา