Tip:
Highlight text to annotate it
X
สมองของมนุษย์ คือหนึ่งในอวัยวะที่ซับซ้อนที่สุดในโลก
มันคือซุปเปอร์คอมพิวเตอร์ ที่ประกอบด้วยเซลล์ประสาทนับพันล้าน
ที่ควบคุมสัมผัส ความคิด และการกระทำของเราทั้งหมด
แต่มีบางสิ่งที่ชาร์ล ดาวิน ค้นพบว่า มันมีความน่าทึ่งยิ่งกว่านั้น
นั่นก็คือสมองของมด
ซึ่งเขาเรียกมันว่า "หนึ่งในอะตอม ของสสารที่น่าทึ่งที่สุดในโลก"
ถ้าคุณคิดว่ามันเหลือเชื่อ ที่อะไรบางอย่างที่จิ๋วเสียเหลือเกิน
จะมีสมองที่ซับซ้อน
คุณไม่ใช่คนเดียวหรอกที่คิดแบบนั้น
ในโครงการเพื่อจัดจำแนก และอธิบายสิ่งมีชีวิตทุก ๆ อย่าง
คาร์ล ลินเนียส นักธรรมชาติวิทยา ชาวสวีเดน คิดว่าแมลงไม่มีสมอง
เขาคิดผิด แต่เราก็เข้าใจเขานะ
สมองของแมลงไม่เพียงแต่จะเล็กกระจิ๊ดริด
แต่มันยังทำงานแตกต่างจากสมองของเรา ในหลาย ๆ แง่มุม
หนึ่งในความแตกต่างที่สังเกตได้
คือแมลงที่ส่วนหัวขาดหายไป ยังสามารถเดินได้
เกาตัวเองได้
หายใจได้
และบินได้ด้วยซ้ำ
นั่นเป็นเพราะว่า ในขณะที่ระบบประสาทเรา ทำงานอย่างระบบราชาธิปไตย
โดยมีสมองเป็นผู้สั่งการ
ระบบประสาทของแมลงทำงานคล้ายกับ สหพันธรัฐที่ปกครองแบบกระจายอำนาจ
กิจกรรมส่วนใหญ่ของแมลง เช่นการเดินหรือการหายใจ
ถูกประสานงานโดยกลุ่มของเซลล์ประสาท ที่รู้จักกันในชื่อ ปมประสาท
ไปตามความยาวของลำตัว
ปมประสาทที่จุดต่าง ๆ เหล่านี้ ประกอบกับสมอง เป็นระบบประสาทของแมลง
ในขณะที่แมลงสามารถทำอะไรได้หลายอย่าง โดยใช้เพียงปมประสาทเฉพาะจุด
สมองก็ยังสำคัญต่อการอยู่รอด
สมองของแมลงทำให้มันสามารถรับรู้สิ่งแวดล้อม ผ่านการมองและการดม
มันยังเลือกคู่ที่เหมาะสม
จดจำตำแหน่งต่าง ๆ ของแหล่งอาหาร และรัง
กำกับการสื่อสาร
และแม้กระทั่งหาพิกัดการนำร่องการเดินทาง ที่ห่างไกลออกไปมาก
และพฤติกรรมที่มีความแตกต่างกันอย่างมากนี้
ถูกควบคุมโดยอวัยวะ ที่มีขนาดเท่าหัวเข็มหมุด
ซึ่งมีเซลล์ประสาทน้อยกว่าหนึ่งล้านเซลล์
เมื่อเปรียบเทียบกับสมองของเรา ที่มีเซลล์ประสาท 8 หมื่น 6พันล้านเซลล์
แต่ถึงสมองของแมลงมีโครงสร้าง ที่แตกต่างไปจากสมองของเรามาก
มันก็มีบางอย่างที่เหมือนกันอย่างไม่น่าเชื่อ
ยกตัวอย่างเช่น แมลงส่วนใหญ่ มีตัวรับกลิ่นบนหนวดของพวกมัน
คล้ายกันกับที่พบในจมูกของมนุษย์
และสมองส่วนการรับกลิ่นส่วนแรกของเรา มีโครงสร้างและหน้าที่ค่อนข้างคล้ายกัน
กับกลุ่มของเซลล์ประสาทที่ถูกกระตุ้น และถูกหยุดการทำงาน ณ เวลาที่แม่นยำ
เพื่อส่งรหัสสำหรับสัญญาณที่จำเพาะ
นักวิทยาศาสตร์ทึ่งกับความคล้ายคลึงกันนี้
เพราะว่าแมลงและมนุษย์ ไม่ได้มีความเกี่ยวโยงใกล้ชิดกัน
อันที่จริง บรรพบุรุษที่เรามีร่วมกัน คือสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะคล้ายหนอน
ที่อาศัยอยู่บนโลกนี้มานานกว่า 500 ล้านปีก่อน
แล้ว เรามาลงเอยด้วยโครงสร้างสมอง ที่มีความคล้ายกันได้อย่างไร
ในเมื่อวิวัฒนาการของเรา พาเราไปในทางที่แทบจะต่างกันโดยสิ้นเชิง
นักวิทยาศษสตร์เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า วิวัฒนาการแบบลู่เข้า
มันเป็นหลักการเดียวกันที่สนับสนุนแนวคิด ปีกของนก ค้างคาว และผึ้ง ที่มีวิวัฒนาการแยกกัน
สภาวะกดดันที่นําไปสู่การคัดเลือก สามารถทำให้เกิดการคัดเลือกตามธรรมชาติ
ที่เบี่ยงเบนไปในรูปแบบวิวัฒนาการเดียวกัน
ในสิ่งมีชีวิตที่มีควาแตกต่างกันอย่างมาก ของวิวัฒนาการในอดีต
จากการศึกษาด้วยการเปรียบเทียบ ระหว่างสมองของแมลงและมนุษย์
นักวิทยาศาสตร์เข้าใจว่า การทำงานส่วนใด ของสมองของเราที่มีความเฉพาะเจาะจง
และส่วนไหนที่เป็นการแก้ปัญหาโดยทั่วไป ต่อปัญหาทางวิวัฒนาการ
แต่นี่ไม่ได้เป็นเพียงเหตุผลเดียว ที่นักวิทยาศาสตร์ทึ่งกับสมองของแมลง
ขนาดที่แสนเล็กและความเรียบง่ายของมัน ทำให้มันง่ายต่อการทำความเข้าใจได้เป็นอย่างดี
ว่าเซลล์ประสาททำงานด้วยกันอย่างไรในสมอง
มันยังมีประโยชน์มากสำหรับวิศวกร
ผู้ที่ศึกษาสมองของแมลง เพื่อช่วยในการออกแบบระบบการควบคุม
สำหรับอะไรก็ตามตั้งแต่เครื่องบินที่ขับเคลื่อนเอง ไปจนถึงหุ่นแมลงสาบสำหรับค้นหาและช่วยเหลือ
ฉะนั้น ขนาดและความซับซ้อน ไม่ได้เป็นสิ่งที่น่าประทับใจที่สุดเสมอไป
ครั้งหน้าเมื่อคุณพยายามจะตบแมลงวัน
ลองใช้เวลาสักชั่ววินาทีชื่นชมความอัศจรรย์ ในประสิทธิภาพของระบบประสาทเล็กจิ๋วนี้
ที่เอาชนะสมองที่แสนซับซ้อนของคุณ